Geschiedenis

©Memorial Museum Passchendaele 1917

Op 4 augustus 1914 vallen Duitse troepen België binnen. Ze vragen koning Albert I om vrije doortocht door het land om zo de Fransen in de rug aan te vallen en als eersten te verslaan. De koning weigert. Het beruchte Schlieffenplan moet door de Duitsers militair worden doorgedrukt. Bij Halen in Limburg chargeert op 12 augustus 1914 de cavalerie van Duitse ulanen met de blanke sabel. Ze worden tegengehouden door vuurwapens van de verdedigende Belgische soldaten.

Naar Flanders Fields

De Duitse opmars verloopt trager dan gewenst. En links en rechts wordt door ‘burgers’ op de Duitsers geschoten… denken de invallers. De burgerwacht wordt door de Duitsers moeilijk herkend, omdat zij zelf voor hun uniform moesten zorgen. Is dit de reden waarom de Duitsers ze verwarren met gewone burgers? In Dinant, Andenne, Aarschot en Leuven worden massaal burgers terechtgesteld. Leuven wordt in brand gestoken.

Tweeduizend huizen gaan er in vlammen op en ook de befaamde universiteitsbibliotheek brandt. De onneembaar geachte ‘vesting’ Antwerpen valt in oktober 1914. Na de val van Antwerpen haasten de fel verzwakte Belgische troepen zich naar de IJzer. Ze stellen zich midden oktober op achter de IJzerlinie, de laatste natuurlijke barrière.

Eerste Slag bij Ieper (19 oktober - 22 november 1914)

Het Belgische leger slaagt erin de Duitse aanval te stuiten door de IJzervlakte onder water te zetten (27-29 oktober 1914). In het zuiden hebben de Britten samen met de Fransen de grootste moeite om hun linies rond Ieper te laten standhouden tegen de Duitse aanvallen.

Na de Eerste Slag bij Ieper begint de stellingenoorlog en valt het front stil. De Ypres Salient of Ieperboog, een Britse uitstulping in Duits gebied, is een feit.

Tweede Slag bij Ieper (22 april - 25 mei)

In de lente van 1915 proberen de Duitsers opnieuw door te breken bij Ieper. Ze veroveren Hill 60. Op 22 april 1915, tussen Steenstrate en Langemark, gebruiken de Duitsers voor het eerst chloorgas. Dood en paniek … de verrassing is compleet. De geallieerden trekken zich een paar kilometer terug, maar nergens komt het tot een doorbraak van de Duitsers. Ook zijzelf zijn verrast. In september gebruiken de Britten eveneens chloorgas bij Loos, nabij Armentières in Frankrijk.

Derde Slag bij Ieper (31 juli - 10 november 1917)

Op 7 juni 1917 beeft de aarde onder de Duitsers. Er worden maar liefst negentien dieptemijnen tot ontploffing gebracht. De explosies zijn te horen tot in Londen. Deze slag staat bekend als de Mijnenslag bij Mesen-Wijtschate.

Pas in augustus volgt de Slag van Passendale. Die wordt een regelrechte ramp. In vier maanden tijd en voor een terreinwinst van amper 8 km verliezen de Britten zowat 400.000 man aan doden, gewonden, vermisten en krijgsgevangenen.

De Duitsers hebben sterke betonnen bunkers gebouwd, die in combinatie met tientallen mitrailleurs bijna niet te veroveren zijn.
Voor het eerst wordt in 1917 door de Duitsers mosterdgas of ‘yperiet’ gebruikt. Dit gas tast niet alleen de ademhalingswegen aan, net zoals chloor en fosgeen, maar leidt ook tot blaarvorming op de huid, wat een ware marteling is.

Duits Lenteoffensief (april 1918)

In de lente van 1918 worden de Duitse troepen versterkt door divisies die terugkomen van het Russische front. De Oktoberrevolutie heeft er de oorlog beëindigd. Tijdens de Slag van Merkem krijgt het Belgische leger op 17 april 1918 een massale Duitse aanval te verduren. Ondanks de zware aanval worden de Duitsers op alle beginposities teruggeslagen.

Bij de Slag om de Kemmelberg, op een tiental kilometer van Ieper, krijgen vooral de Fransen het hard te verduren. Op 25 april wordt de Kemmelberg ingenomen en bijna valt Ieper in Duitse handen.

Geallieerd bevrijdingsoffensief (28 september - 11 november 1918)

De Duitse reserves raken uitgeput en de Amerikanen komen op het westelijke front volop in actie. Daarbij begint het Duitse thuisfront uit elkaar te vallen. Van 28 september tot 11 november heeft het bevrijdingsoffensief plaats, waarbij de Duitsers tot aan de Schelde worden teruggedrongen.

Op zaterdag 28 september 1918 vallen de Belgen het Vrijbos in Houthulst aan (de Slag om het bos van Houthulst). Hiervoor wordt bijna het hele Belgische leger ingezet, versterkt met het 2de Britse leger en enkele Franse divisies. Op het einde van de eerste dag zijn alle vijandelijke posten over een breedte van 18 km en een diepte van 6 km ingenomen.

Wapenstilstand van 11 november 1918

Begin november wordt de wapenstilstand getekend in een treinwagon in het Franse Compiègne. Op 11 november 1918 om 11 uur komt er een einde aan de Eerste Wereldoorlog.

De Wederopbouw (1919 - 1967)

Na de oorlog komen veel vluchtelingen terug naar huis. Er wordt puin geruimd en het front wordt opgeruimd. Langzaam aan wordt alles heropgebouwd of nieuw gebouwd. In 1967 wordt het ‘Nieuwerck’, een aanbouw van de Ieperse Lakenhalle in renaissancestijl, als stadhuis in gebruik genomen.

Een uitstap naar Flanders Fields: een plek van herdenking

In de loop van de Eerste Wereldoorlog vochten honderdduizenden soldaten vier gruwelijke jaren lang in de modderige, door oorlog getekende landschappen die nu bekend staan als Flanders Fields. Vandaag liggen nog duizenden mannen begraven in Flanders Fields, in België, ver van het thuisland waarin ze zijn opgegroeid. Monumenten, begraafplaatsen en educatieve plekken dienen om hun offers te herdenken.

Lees meer