In de loop van de Eerste Wereldoorlog vochten honderdduizenden soldaten vier gruwelijke jaren lang in de modderige, door oorlog getekende landschappen die nu bekend staan als Flanders Fields. Vandaag liggen nog duizenden mannen begraven in Flanders Fields, in België, ver van het thuisland waarin ze zijn opgegroeid. Monumenten, begraafplaatsen en educatieve plekken dienen om hun offers te herdenken.
Of je nu familiebanden hebt met de Grote Oorlog of gewoon meer wil weten over de geschiedenis rond WO I, met jouw bezoek aan Flanders Fields tijdens je reis door Europa breng je hulde aan de gesneuvelden en zorg je ervoor dat hun verhalen niet vergeten worden.
Welke plaatsen kan ik bezoeken in Flanders Fields?
Wil je graag een bezoek brengen aan Flanders Fields’ sites van de Grote Oorlog, waar soldaten uit jouw thuisland hun laatste rustplaats vonden, plan jouw bezoek dan aan de hand van deze routes.
Musea
De meeste bezoekers beginnen hun uitstap met een museumbezoek dat inzicht geeft in de Grote Oorlog. De populairste opties zijn het In Flanders Fields Museum in Ieper en het Memorial Museum Passchendaele 1917 in Zonnebeke. Beide musea brengen de oorlog uitgebreid in beeld, waarbij het Memorial Museum Passchendaele 1917 de nadruk legt op de Derde Slag om Ieper, ook wel de Slag bij Passendale genoemd. Omdat veel loopgraven en dug-outs na de oorlog gedempt werden toen boeren hun akkers opnieuw opeisten, heeft het museum replica’s van loopgraven en een dug-out om te tonen in welke omstandigheden soldaten van beide zijden leefden aan de frontlinie.
Gedenktekens
In Ieper herdenkt de Menenpoort meer dan 54.000 soldaten zonder bekend graf, van wie meer dan 6.000 Australiërs. Vrijwilligers van de plaatselijke brandweer eren hen met een Last Post-ceremonie die elke avond stipt om 20 uur plaatsvindt. Het imposante monument was zelfs niet groot genoeg om alle vermiste soldaten van het Gemenebest te eren. Daarom herdenkt het Tyne Cot Memorial op Tyne Cot Cemetery nog eens 35.000 soldaten zonder bekend graf. Soldaten uit Nieuw-Zeeland staan vermeld op hun eigen gedenktekens: een ervan bevindt zich ook op Tyne Cot, andere op Buttes New British Cemetery en Messines Ridge British Cemetery.
Gedenktekens voor troepen uit het VK, Canada, de Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland, Australië, Ierland, Frankrijk, India en veel andere landen die in WO I vochten, liggen verspreid over Flanders Fields. Een volledige lijst vind je hier.
Begraafplaatsen
Het landschap van de Ieperboog in Flanders Fields is bezaaid met maar liefst 247 grote en kleine begraafplaatsen. Van deze talloze begraafplaatsen is Tyne Cot Memorial voor vermiste soldaten de grootste begraafplaats van het Gemenebest, niet alleen in Vlaanderen, maar in de hele wereld. Lijssenthoek Military Cemetery, Buttes New British Cemetery en New Irish Farm Cemetery behoren ook tot de grotere begraafplaatsen. John McCrae, de dichter achter In Flanders Fields, schreef zijn beroemde gedicht op Essex Farm Cemetery nadat hij zijn vriend en wapenbroeder Alexis Helmer begraven had.
Begraafplaatsen en gedenktekens strekken zich uit langs de kustlijn, voorbij Ieper, tot aan de Franse grens. Wil je een persoonlijke connectie met een slag herdenken, dan stel je best een lijst op met begraafplaatsen om te bezoeken voordat je vertrekt.
In Flanders Fields liggen ook vier Duitse begraafplaatsen. Vladslo is de plek waar de sculptuur ‘Treurend ouderpaar’ van Käthe Kollwitz zich bevindt. Langemark German Military Cemetery is de begraafplaats van meer dan 44.000 soldaten, van wie er 25.000 begraven liggen in het ‘kameradengraf’.
Andere sites
Hoewel de meeste oorspronkelijke loopgraven gedempt of verloren zijn gegaan, blijven er nog enkele gerestaureerde exemplaren over. De Dodengang in Diksmuide is het laatste overblijfsel van het Belgische loopgravenstelsel uit de Eerste Wereldoorlog. Dichter bij Ieper Bayernwald ligt een gerestaureerd Duits loopgravenstelsel. Hier ontdek je ook hoe ondergrondse tunnels een rol speelden in de gevechten van WO I.
Tijdens de Slag om Mesen speelde het werk van tunnelgravers uit het Gemenebest niet alleen een belangrijke rol in de strijd, maar ook in de fysieke veranderding van het landschap van Flanders Fields. In de zomer van 1917 werden 19 enorme ondergrondse mijnen tot ontploffing gebracht, die de grootste niet-nucleaire explosies in de geschiedenis veroorzaakten. Bewijs van deze enorme explosies is te zien bij de Caterpillar-krater(Hill 60), de Pool of Peace (Spanbroekmolenkrater), enz. Het kraterlandschap is nog steeds te zien op Hill 60, evenals bunkers van Duitse en Gemenebesttroepen.
Duitse bunkers zijn ook te zien in het Polygoonbos dichter bij het Memorial Museum Passchendaele 1917, en op vele andere plaatsen.
Waar ligt Flanders Fields?
Flanders Fields ligt in het westen van België, behoort tot de lage landen van Europa en grenst aan Nederland, Frankrijk, Duitsland en Luxemburg.
Gedurende het grootste deel van de Grote Oorlog liep het westelijke front van de Zwitsers-Duitse grens noordwaarts naar de Belgische kust, en Ieper staat algemeen bekend als het centrum van de regio Flanders Fields. Veel soldaten uit het Gemenebest die in de Grote Oorlog aan de Ieperboog vochten, zijn wellicht door de middeleeuwse stad getrokken. Ieper lag heel dicht bij de frontlinie en raakte zwaar beschadigd door vier jaar bijna onophoudelijk onder vuur te liggen. Tegenwoordig is Ieper gerestaureerd en is het de grootste stad die dienst doet als uitvalsbasis voor bezoekers van Flanders Fields in België.
Hoeveel tijd trek ik uit om Flanders Fields te bezoeken?
Veel factoren, zoals je interesses, jouw eventuele wens om een familielid te herdenken en de duur van je volledige reis in Europa, bepalen hoeveel tijd je nodig hebt om in Flanders Fields door te brengen.
Voor veel bezoekers volstaat een uitstap van een tweetal nachten om de streek met een persoonlijke gids te verkennen of een rondleiding te boeken. Zo heb je ook voldoende tijd om minstens één keer je respect te betuigen tijdens de Last Post aan de Menenpoort.
Wie familiebanden heeft met de regio, beschikt met twee volle dagen ter plaatse (drie nachten) over wat meer tijd om flexibel te plannen en in de voetsporen van voorouders treden. Je kunt de regio en de belangrijkste sites dan op jouw eigen tempo ontdekken. Omdat Flanders Fields een emotionele bestemming is voor bezoekers, stellen velen wat extra tijd op prijs om te bezinnen en zo lang als nodig door te brengen bij begraafplaatsen, gedenktekens en slagvelden.