6 weetjes over de Wintertuin van de Ursulinen, de art-nouveauparel vlakbij Mechelen

Man kijkt door een verrekijker in de Wintertuin van de Ursulinen, een serre met glas-in-loodkoepel en planten.

Inneke Gebruers

De Wintertuin van de Ursulinen is een fabelachtige plek, op een steenworp van Vlaamse kunststad Mechelen. Dit prachtig staaltje art nouveau deed vroeger dienst als meisjesschool met internationale allure. De Wintertuin staat bol van verhalen en geheimen. We lichten graag een tipje van de sluier op. Want wist je dat …

… het altijd lente is in de Wintertuin?

Regen of zonneschijn, in de Wintertuin Ursulinen heerst altijd een warme gloed. Je hoeft enkel naar boven te kijken en je ziet de glorieuze koepel van glas-in-loodramen. Zelfs het kleinste zonnestraaltje wekt hier een indrukwekkend spel van licht en kleur tot leven. In die weelderige ramen herken je fauna en flora. In de tuin zelf word je omringd door varens, planten en bloemen. In de Wintertuin lijkt het, gek genoeg, alsof het nooit winter is.

Ervaar de warme gloed die heerst in de Wintertuin van de Ursulinen in Mechelen door haar indrukwekkende koepel van glas-in-loodramen.

Paul Jordens

… de Wintertuin de grootste publiek toegankelijke art-nouveausite van het land is?

En dat wil wat zeggen. Deze kunst- en architectuurstroming bracht de wereld heel wat schoonheid, tijdens de overgang van de 19de naar de 20ste eeuw. België was daarin een drijvende kracht. Ronkende namen als Victor Horta en Henry Van de Velde vonden een harmonie tussen kunst en ambacht. Het resultaat: adembenemende interieurs en decoratie, waarbij glas-in-lood, gebogen ijzerwerk, gedetailleerde mozaïeken en betegeling vaak terugkomen. De Wintertuin Ursulinen is een schitterend staaltje van die art nouveau. In heel het land kan je geen groter en mooier voorbeeld bezoeken.

Man wandelt door de wintertuin van de Ursulinen in Mechelen en bewondert de Art Nouveau-stijl.

Inneke Gebruers

… de Wintertuin deel uitmaakte van een meisjesschool met internationale allure?

De Wintertuin was deel van het Ursulineninstituut, gesticht in 1841. Het was een baken van meisjesonderwijs. Dankzij de groene ligging, de verzorgde gebouwen en het ijzersterke onderwijsaanbod, werd dit een school met internationaal aanzien. Omstreeks het jaar 1900 kwam bijna een kwart van de leerlingen uit het buitenland. Dat waren meisjes uit Italië, Roemenië, Spanje en Turkije, en zelfs Australië, Brazilië en Panama. De zusters Ursulinen brachten er de ideeën van de l’art à l’école (kunst op school, red.) in de praktijk. Ze zorgden ervoor dat heel de omgeving stimulerend was voor de leerlingen. Het doel: wie kijkt en leest, die leert.

Bezoekers verkennen de Alpenzaal in de Wintertuin van de Ursulinen. In deze ruimte vol tafels en stoelen kregen meisjes les. Deze meisjesschool in Mechelen kreeg vanaf 1900 heel wat internationaal aanzien.

Inneke Gebruers

… vrouwen hier de plak zwaaiden?

Dit instituut en de Wintertuin dragen de naam Ursulinen, naar de gelijknamige zusterorde. Zij hadden het hier voor het zeggen. Deze zusters beslisten om hier een kostschool te openen, het gebouwencomplex verder uit te bouwen en de Wintertuin in het leven te roepen. Ze bezorgden de school een internationale reputatie. Terwijl ze de leerlingen tot sterke vrouwen maakten, gaven de zusters het goede voorbeeld. Vrouwen waren hier de drijvende kracht, in een tijd waarin dat nog helemaal niet evident was.

De voortuin van de Wintertuin van de Ursulinen in Mechelen waar de zusters in 1900 een kostschool van maakten.

Koen Van Damme

… de Wintertuin al 40 jaar een beschermd monument is?

De wintertuin is een bijzonder oord. Daarom is deze plek al sinds 1987 beschermd als monument, omwille van haar historische, artistieke en architecturale waarde. Dat gebeurde op een sleutelmoment. Rond die tijd lieten ook kritische stemmen van zich horen. Die wilden dit gebouwencomplex laten afbreken. Dankzij de officiële bescherming van het gebouw, de zijgalerijen met muurschilderingen en de inkleding kon dat niet meer. Sinds 1994 ontfermt vzw Wintertuin zich over dit waardevolle erfgoed.

Een vrouw bewondert de Wintertuin van de Ursulinen in Mechelen, ondertussen al 40 jaar een beschermd monument.

Stichting Kempens Landschap

… je dit pareltje nu helemaal kan bewonderen?

Al die verhalen en al die schoonheid kan je met je eigen ogen bewonderen. Na een grondige renovatie, ontvangt de Wintertuin je met open armen. Een gloednieuw belevingsparcours leidt je door de site. Een audiogids voert je terug naar de bloeiperiode van dit instituut. Onderweg maak je kennis met de toenmalige leefwereld van de kostschoolmeisjes. Multimediale toepassingen onthullen de geschiedenis en architectuur van deze verborgen erfgoedplek.

Bewonder de Wintertuin van de Urusulinen in Mechelen, overdekt door de prachtige koepel van glas-in-lood ramen.

Praktische informatie

Dit art-nouveauparel kun je bezoeken in Sint-Katelijne-Waver, in de regio Mechelen tussen Antwerpen en Brussel. Het ligt op een tiental kilometer van het historische centrum van Mechelen en is dus ideaal om te bezoeken als je enkele dagen in Mechelen verblijft.
De site is vlot bereikbaar met de fiets, de bus, de trein en de wagen.

Hoe bereik je de Wintertuin?