Van Eyck in Vlaanderen

Ghent Altarpiece Lam Gods © Art in Flanders, foto Cedric Verhelst
Jan van Eyck was een man van kwaliteit boven kwantiteit. Althans, dat blijkt toch uit zijn oeuvre dat we vandaag kennen. Slechts een twintigtal van zijn werken zijn overgebleven. Die zijn verspreid over de hele westerse wereld. Vijf van die topstukken vind je in Vlaanderen. Die zijn meer dan een bezoekje waard.

Sint-Baafskathedraal, Gent

Wie Jan van Eyck zegt, zegt het Lam Gods. Dit meesterwerk heet voluit De Aanbidding van het Lam Gods. En dat Gentse altaar staat in de Sint-Baafskathedraal. Van Eyck schilderde dit veelluik met de kathedraal in het achterhoofd. Toen het werk was voltooid in 1432, kreeg het daar meteen een ereplaats. Bijna zes eeuwen later is het er nog steeds thuis.

Vandaag vind je dit icoon in opgefriste vorm. Na een jarenlange, grondige restauratie kwamen de weelderige kleuren, de minutieuze details en het genie van van Eyck weer helemaal bovendrijven. De bijna choquerende schoonheid van dit meesterwerk is helemaal in ere hersteld. Die kan je met eigen ogen ontdekken in het nagelnieuw bezoekerscentrum in de Sint-Baafskathedraal. Met behulp van augmented reality reis je naar het verleden en beleef je de bewogen geschiedenis van het Lam Gods alsof je er zelf bij was. Het opperste mysterie van de opperste schoonheid.

Lam Gods, Ghent - (c) lukasweb.be - Art in Flanders
Groeningemuseum Bruges ©Sarah Bauwens

Groeningemuseum, Brugge

Door dat iconische Lam Gods, wordt de naam van Eyck al snel aan Gent gelinkt. Al was hij eerder aan Brugge gebonden. De grootmeester richtte daar zijn atelier in, en woonde er het grootste deel van zijn leven. Het Brugse Groeningemuseum, dat zich richt op de Vlaamse Primitieven, bezit twee van zijn werken. Het eerste heet Portret van Margareta van Eyck. Dat is, zoals de titel doet vermoeden, een busteportret van van Eycks echtgenote Margareta. Het tweede is Madonna met kanunnik Joris van der Paele. Dat is, na het Lam gods, van Eycks grootste werk. Door zijn aanbidding van de maagd Maria te laten vastleggen door de beste schilder van zijn tijd, wou de oude en zieke van der Paele zich verzekeren van een plekje in de hemel. Twee brokken geschiedenis van de hoogste artistieke waarde, in het prachtige Brugge.

Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen

Vijf van de ongeveer twintig resterende panelen van van Eyck zijn vandaag nog in Vlaanderen te bewonderen. Het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen(KMSKA) is fier er twee te mogen presenteren. Het eerste heet Madonna bij de Fontein. Dat paneeltje eert de maagdelijkheid van Maria en draagt in de lijst de woorden ‘als ixh can.’ Dat betekent zoveel als ‘Zo goed als ik kan’, het motto van van Eyck. Het tweede werk is De Heilige Barbara van Nicomedië, een gedetailleerde tekening die volgens sommige bronnen het oudste onvoltooide paneel uit de schilderkunst der Nederlanden is.

KMSKA 2022 Facade - (c) Karin Borghouts

Wie de grootsheid van Jan van Eyck wil bevatten, moet een bezoekje brengen aan zijn Lam Gods in de Sint-Baafskathedraal. Maar ook Antwerpen en Brugge lichten een tipje van de sluier over zijn genie. Hoewel zijn meesterwerken over heel het westen zijn verspreid, zal Vlaanderen altijd zijn thuishaven zijn.

Jan van Eyck in Situ

Ghent Altarpiece Lam Gods 1 © Art in Flanders, foto Cedric Verhelst

Volg ons op @The Flemish Masters