Rubens in Vlaanderen

©www.lukasweb.be - Art in Flanders vzw

Peter Paul Rubens en Antwerpen, twee handen op een buik. Als kunstenaar en diplomaat maakte hij de stad mee tot de metropool die ze is geworden. Die grandeur staat vandaag nog steeds overeind. Een tocht door Antwerpen, langs Rubens’ genie.

KMSKA, Antwerpen

24 September 2022 was een mijlpaal in de Vlaamse kunstgeschiedenis. Die dag heropende het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen(KMSKA) haar deuren na een renovatie die bijna 12 jaar in beslag nam. Dit artistieke icoon is de thuis van een duizelingwekkende collectie van ruim 13.000 kunstwerken. Tal van grootheden uit de Europese kunstgeschiedenis hebben er een plekje. Uiteraard kan Peter Paul Rubens daarin niet ontbreken. De adembenemende Rubenszaal van het KMSKA toont zestien schilderijen van de Antwerpenaar, waaronder topstukken als Aanbidding door de koningen en Venus frigida. Je ontdekt er Rubens’ meesterwerken, op een steenworp van zijn voormalige woonhuis en atelier. Een unieke ervaring.

©Karin Borghouts

Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, Antwerpen

Antwerpen is een stad van vele iconen. Rubens is er eentje van, de indrukwekkende Onze-Lieve-Vrouwekathedraal hoort ook in dat rijtje. In deze gotische kathedraal met barok interieur tref je verschillende kunstschatten, waaronder vier van Rubens’ meesterwerken. Het gaat om de drieluiken De Kruisoprichting, De Kruisafneming, De verrijzenis van Christus en het altaarstuk De Tenhemelopneming van Maria. Daarnaast tref je er ook een indrukwekkend schilderij van de hedendaagse meester Sam Dillemans, genaamd Hommage aan Rubens: de kruisafneming. Een indrukwekkende artistieke dialoog tussen twee Antwerpse meesters, die de eeuwen overbrugt.

Snijders&Rockoxhuis, Antwerpen

Het Snijders&Rockoxhuis is een historisch museum in de Antwerpse binnenstad en een ode aan twee grootheden uit de Antwerpse geschiedenis. Het museum bestaat uit twee gebouwen. Het ene pand is het voormalige woonhuis van Nicolaas Rockox, voormalige burgemeester van Antwerpen en vriend van Rubens. Het tweede huis was dat van Rockox’ buurman en kunstschilder Frans Snijders. In het statige museum loop je ook Rubens tegen het lijf. De schitterende olieverfschets Christus aan het kruis en Maria in aanbidding voor het slapende Jezuskind zijn enkele van de hoogtepunten, naast werk van andere grootheden als Anthony van Dyck, Jacob Jordaens en Frans Snijders zelf.

©Greet Vlegels

©Antwerpen Toerisme en Congres

Plantin-Moretus Museum, Antwerp

Het historische Museum Plantin-Moretus is gewijd aan het leven en werk van de invloedrijke drukkersfamilie Plantin-Moretus, bij wie Rubens kind aan huis was. Naast een aantal authentieke drukpersen, een indrukwekkende collectie aan historische boeken en drukwerken, heeft het museum ook enkele wervelende portretten door Rubens, zowel van Christoffel Plantijn, Jan Moretus als de Romeinse redenaar Seneca.

©Beeldarchief collectie Antwerpen

Rubenshuis, Antwerpen

Peter Paul Rubens was thuis in Antwerpen. Na zijn opleiding in Italië, keerde hij terug naar zijn bakermat. Hij kocht een huis en toverde het om tot zijn persoonlijk stadspaleis, compleet met atelier, tuinpaviljoen en beeldenmuseum. Deze plek zou de helft van zijn leven zijn thuis zijn. Dit statige palazzo eert hem nog steeds. Vandaag is het een museum. In het Rubenshuis bewonder je verschillende van zijn meesterwerken. Deze bijzondere plek wordt momenteel gerenoveerd, maar niet getreurd. Rubens’ ontvangt je nog steeds met open armen in zijn bibliotheek, tuin en de Rubens Experience. Waar anders kom je dichter bij Rubens’ leven en werk?

De kerken, Antwerpen en Aalst

Niet enkel Antwerpens kathedraal pronkt fier met Rubens’ meesterwerken. Ook enkele parochiekerken beschikken een stukje van de meester. De Sint-Carolus Borromeuskerk is het beste voorbeeld. Deze wordt wel eens dé Rubenskerk genoemd. De meester verzorgde er zowel schilderijen zoals als beeldhouwwerk. Als architect-schilder-decorateur had hij een hand in de toren, de voorgevel, het hoogaltaar, het plafondstucwerk en twee kapellen. Zijn altaarstuk De Terugkeer van de Heilige familie was specifiek voor deze plek geschilderd, verdween even, maar is daar nu opnieuw thuis. Hoewel een brand Rubens’ 39 plafondschilderingen vernielde, is deze parel dé barokke en dé Rubenskerk in de Nederlanden.

De gotische Sint-Jacobskerk is een ander voorbeeld. Deze kerk is bekend voor de grafkapel van Rubens en zijn familie. Boven het altaar zie je Rubens’ topstuk Madonna omringd door heiligen. In de Sint-Pauluskerk vind je dan weer zijn meesterwerk Disputa van het Heilig Sacrament, naast werken van onder andere Jacob Jordaens en Anthony van Dyck. Dat je ook buiten Antwerpen Rubens kan bewonderen, bewijst de Sint-Martinuskerk in Aalst. Daar tref je zijn altaarstuk De Heilige Rochus.

KMSKB, Brussel

De Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in Brussel zijn een bundeling van verschillende, thematisch ingerichte musea. Deelmusea zijn gewijd aan onder andere moderne kunst en het surrealisme van René Magritte. In het Old Masters Museum tref je dan weer een indrukwekkende collectie schilderijen, beelden en tekeningen uit de 15e tot 18e eeuw, waaronder een vijftigtal Rubenswerken. Een deel ervan is van zijn eigen hand, andere stammen af van ateliermedewerkers, of ontstonden in samenwerking met bekende collega’s zoals Jan Bruegel. Daarnaast tref je er ook meesterwerken van Vlaamse Primitieven als Rogier van der Weyden, Dirk Bouts en Hans Memling.

Het bruisende Antwerpen draagt nog steeds de handtekening van haar grootmeester. Een wandeling door de stad doet je stilstaan bij zijn genie. Antwerpen is Rubens, Rubens is Antwerpen.

Peter Paul Rubens in Situ

Lees meer

Kruisafneming - Peter Paul Rubens in Antwerpen, Onze-Lieve-Vrouwe-kathedraal (publiek domain)

Op ‘podwalk’ in de omgeving van het Rubenskasteel

Welkom in Elewijt! Toegegeven, een piepklein dorpje in Zemst tussen Brussel en Mechelen. Maar met een dijk van een geschiedenis! Niemand minder dan Vlaamse Meester Peter Paul Rubens vond er zijn buitenverblijf in het Rubenskasteel. Hij bracht er de laatste jaren van zijn leven door samen met zijn vrouw Hélène Fourment en liet zich inspireren door het kasteeldomein en het Brabantse platteland.

Lees meer