Joke Michiel

Totaal in shock, zo omschrijft Joke Michiel haar gevoel toen ze in 2022 de Parabere Care Award in ontvangst mocht nemen. De internationale prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan iemand die grote inspanningen levert om de work-life balance in de horecasector te verbeteren. ‘Ik dacht dat wat wij in Souvenir deden, normaal was. Door deze erkenning heb ik ingezien dat wij een voortrekkersrol spelen op vlak van duurzaam personeelsmanagement. Het meest waardevolle aan deze award? Hij gaf me een podium om mijn visie te delen, zo kan ik bijdragen aan een hoogstnoodzakelijke mentaliteitsverandering in onze sector.’

Duurzame gastronomie en een duurzaam personeelsbeleid

Souvenir is een klein, gastronomisch restaurant in Gent. In de keuken staat chef Vilhjalmur Sigurdarson. Het menu wordt geleid door het ritme van de natuur. De seizoensgroenten tovert de chef om tot avant-gardistische bordjes die in 2019 met een eerste Michelinster bekroond werden. Het jaar erna volgt een groene ster voor duurzame gastronomie. ‘Maar een restaurant mag zich niet zomaar duurzaam noemen alleen omdat zijn groenten biologisch geteeld zijn’, meent Michiel, die het personeelsbeleid op haar schouders neemt.

‘Een restaurant dat de wortelen belangrijker vindt dat het personeel, is in mijn ogen niet goed bezig. Daarom wil ik een lans breken voor een andere omgang met personeel: de horeca mag geen sector zijn waarin je een aantal jaren keihard werkt om daarna uitgeblust op zoek te gaan naar een “echte job” of waar je uitstapt omdat je kinderen wil.’

Focus op persoonlijkheid en waardering

"Je legt veel van je persoonlijkheid in het werk, dat verdient meer waardering."

Zo weet het personeel in Souvenir exact hoe laat de werkdag eindigt, ze werken met een vast uurrooster. ‘Klanten kunnen niet eindeloos blijven natafelen, als ze na ons sluitingsuur willen blijven drinken, verwijzen we hen met plezier door naar een aantal leuke bars in de buurt. Soms kijken mensen daarvan op, maar als we hen uitleggen dat we ons personeel geen eindeloze shiften willen laten draaien, snappen ze dit meestal wel. Ik zie het als een vorm van sensibiliseren.’ Zo ontstaat er ook bij de klanten een mentaliteitswijziging. ‘Er is dringend meer respect nodig voor mensen die in restaurants werken. Maar al te vaak denken mensen dat je in een restaurant werkt “omdat je niets anders kunt”. Nochtans is het een job die veel kennis vereist. Zo is een sommelier niet alleen expert in smaak, maar ook in geografie en chemie. Je legt veel van je persoonlijkheid in het werk, dat verdient meer waardering.’ Als klanten haar personeel slecht behandelen is Joke Michiel onverbiddelijk. ‘Bij een seksueel getinte opmerking of een racistische commentaar grijp ik meteen in, mijn personeel moet zich veilig voelen in mijn restaurant. Ja, ik heb al eens een tafel in het midden van het menu aan de deur gezet. Als het te ver gaat, verlies ik liever die inkomsten dan dat de goede sfeer in het team in gevaar komt.’

Samenwerken zonder machtsverhouding

Ook stagiairs worden bij Souvenir als een gelijkwaardig deel van het team behandeld. ‘We laten mensen in opleiding niet dagenlang groenten schillen. Ze komen om te leren, wij zorgen dat ze alle facetten van de keuken leren kennen. Binnen het personeelsteam is er geen hiërarchie. Ik wil niet dat iemand zich boven anderen stelt. We werken samen om de klant de best mogelijke ervaring te bezorgen, daarbij helpen machtsverhoudingen niet.’

Personeelstekort is een groot probleem in de hospitality-sector. Michiel steekt de hand in eigen boezem: ‘Je moet jezelf de vraag stellen: ben ik deel van het probleem of wil ik deel zijn van de oplossing? Het is nog een taboe om het hierover te hebben, het liefst houden we dit soort zaken binnenskamers. Daar ligt voor mij een grote uitdaging. Ik zou graag mijn kennis delen met een nieuwe generatie restauranthouders. Als je de regels goed toepast, kun je een rendabele zaak hebben met een tevreden team dat trots is op zijn job.’

Sterrenzaak met work-life balance

Om de eigen work-life balance te verzekeren, is het restaurant in het weekend gesloten. ‘We hebben drie kinderen: als we in het weekend zouden werken hebben we geen tijd meer samen als gezin. Door de openingsuren strak af te bakenen, kunnen we na de lunchservice de kinderen ophalen van school. Zo blijft de combinatie van werk en gezin haalbaar.’ Ook gendergelijkheid is een werkpunt in de gastronomie.

‘Als je een ster ontvangt, staat die automatisch op naam van de chef, terwijl het een heel team is dat zorgt voor een unieke restaurantervaring. Al te vaak word ik gezien als “de vrouw van”, terwijl mijn aandeel in Souvenir onmisbaar is. Er is nog veel werk aan de winkel, maar ik heb er zin in om deze conversatie te voeren. We gaan er als sector alleen maar beter uitkomen.’

Bezoek de website van restaurant Souvenir Download hier mijn cv

"Er is nog veel werk aan de winkel, maar ik heb er zin in om deze conversatie te voeren. We gaan er als sector alleen maar beter uitkomen."